Over ruggen van zalmen is een keuze uit vier bundels van Sherman Alexie die allen bij Hanging Loose Press verschenen: The Business of Fancydancing (1991), The First Indian On the Moon (1993), The Summer of Black Widows (1996) en One Stick Song (1999). De vertaling is een wankele loopbrug tussen twee erg verschillende culturen waarbij ik trouw wil blijven aan het origineel zodat de vreemdheid blijft maar het geheel vertrouwd genoeg is in taal en teken zodat de lezer er moeiteloos in kan opgaan. 10. Maar, Amerika, ik denk hoeje mannen altijd efficiëntere manieren zullen vinden om te doden. Geen indiaan zou ooit een automatische pijl en boog hebben uitgevonden maar ik bemin je nog steeds Op de manier waarop ik heb geleerd je te beminnen: met angst. 10. But, America, I think howyou men will always finda more effective way to kill. No Indian would have ever invented an automatic bow and arrow but I love you still in the way I have been taught to love you: with fear. Een hele poos geleden deed Lucienne Stassaert uitgever Leo Peeraer, met wie ze reeds meer dan 20 jaar samenwerkt, het voorstel om gelijktijdig twee vertalingen uit te brengen en die op één avond samen voor te stellen. Hij stemde toe en gisteravond vond de voorstelling plaats. Paul Peeraer, Uitgeverij P We kozen bewust niet voor een - mogelijk - saaie inleiding van een of andere professor en besloten elkaar in te leiden, als twee vrienden die elkaars werk waarderen. Zo gebeurde, en ik kreeg de eer om in de vertrouwde galerie “De Zwarte Panter” van Adriaan en Frieda de festiviteiten te openen met de introductie voor Lucienne’s vertaling “Bestaan is een zegen voor mij” van de Libanese auteur Andrée Chedid. Terwijl ik mijn inleiding voorlas begreep ik waarom Lucienne deze auteur wel moest vertalen. Chedid heeft een persoonlijke spiritualiteit die haar leidt, maar die evenzeer onthecht is van de wetmatige regelgeving in onze samenleving. Ook Lucienne hekelt onze amorele maatschappij en heeft een uitgesproken humaan wereldbeeld. Beide dichters stellen zowel het leven als hun eigen experimentele denkbeelden in vraag. Dit bepaalt de wisselwerking in alles wat Lucienne doet: vertalen, het schrijven van poëzie en haar herinneringen, evenals haar grafisch werk. Lucienne’s en Chédids oeuvre ontstaan uit eenzelfde bron: het problematisch verleden. Bij Chédid is dat de eindeloze oorlog in Libanon. Ik hou van regels als: Ik waag het niet over de mensheid te spreken ik weet zo weinig over mezelf De poëzie in “Bestaan is een zegen voor mij” is niet lieflijk of eenvoudig. Lucienne zou nooit die keuze maken. Zij is eerder geneigd om ondanks alles onze onzekerheid te vieren. Lucienne Stassaert Daarna introduceerde Lucienne “Over ruggen van zalmen”, mijn vertaling van een keuze uit de poëzie van Sherman Alexies. Zij verwees naar “het getrouwe dagboek van een deeltijdse indiaan” en wees erop dat het boek omwille van zijn positief standpunt tegenover masturbatie in sommige Amerikaanse staten werd gecensureerd. Zij becommentarieerde dit met scherpe en humoristische opmerkingen over de tragikomische toestanden in de reservaten. Uitgever Leo Peeraer zei dat hij aanvankelijk niet wist waar hij met dit boek vol met Alexie’s poëtische verrassingen en proza aan toe was. Het duurde dan ook enkele jaren vooraleer hij zich gewonnen gaf voor deze vertaling, waarin hij opeens dat verrassingselement, de grootsheid en diepgang van Alexies werk zag. Inderdaad, poëzie is de versmelting van woede en verbeelding en ja, schoonheid begint ergens. Ik werd opgezogen door het publiek, signeerde boeken en schonk in een wervelwind van emoties waarschijnlijk enkele exemplaren aan de verkeerde personen. De gedichten die ik in het Nederlands las zijn: The First And Last Dance Of Lester Falls Apart Last Will and Testament The Powwow at the End of the World Things to do (for an Indian) in New York City), nr. 10 Opgedragen aan Robert Hershon, de uitgever van Sherman Alexie en zelf een groot dichter. Ik wil eveneens Leo Peeraer bedanken voor zijn uitgaven van prachtige vertalingen en wondermooie poëzie in Vlaanderen, België. POËZIE = WOEDE X VERBEELDING, SHERMAN ALEXIE zondag 29 november 2015 Beste vrienden, Vandaag interviewt Sven Peeters mij in Antwerpens mooiste boekhandel “De Groene Waterman”. Hij zal vragen stellen over mijn vertaling van Sherman Alexie’s eerste vier poëtische boeken. De nieuwe uitgave ‘Over ruggen van Zalmen’ werd door de lezers goed ontvangen en men vond het een mooi boek. Het gesprek begint om 16 uur onder de titel Poëzie = Woede x Verbeelding, Sherman Alexie. Ik ben nu klaar met de voorbereiding van het interview… meer daarover vannacht! Sven is een getalenteerd en zeer goed voorbereid interviewer. Hij stelde vragen over de terminologie, zoals: Wat is de juiste uitdrukkingsvorm voor ‘Indiaan’? Is een Indian Nation altijd een reservaat? Maar het was natuurlijk de poëzie die het publiek overmande. Verschillende enthousiastelingen kochten het boek en ik zocht voortdurend naar passende woorden bij het signeren. Volgens mij was boekhandel De Groene Waterman eveneens tevreden. Een vriend, ‘Kris’, kwam te laat. Zijn trein had twee lange haltes onderweg naar Antwerpen. De terreurdreiging is nog niet voorbij en we hebben niveau 3 in Brussel. In Antwerpen is geen dreiging voelbaar. Kris zal, om publiciteit voor het boek te maken, “The Limmerick” in Gent benaderen om mij daar te interviewen. Ik ben een neofiet in dit alles en leer al doende bij. In de gesprekken achteraf werd Alexies poëzie als erg verscheiden becommentarieerd, soms zelfs met proza vergeleken. Daarom besloot ik volgend gedicht voor te lezen: Een Onvolledige Lijst Mensen waarvan ik Wens dat ze Indiaan Waren Kareem Abdul-Jabbar Adam Muhammad Ali Susan B.Anthony Jimmy Carter Patsy Cline D.B. Cooper Robert DeNiro Emily Dickinson Isadora Duncan Amelia Earhart Eve Diane Fossey Jesus Christ Robert Johnson Helen Keller Billie Jean King Martin Luther King, Jr. John Lennon Maria Magdalena Pablo Neruda Flannery O’Connor Rosa Parks Wilma Rudolph Sappho William Shakespeare Bruce Springsteen Meryl Streep John Steinbeck Superman Harriet Tubman Voltaire Walt Whitman En het werkte. Men werd getroffen door de namen en begreep dat in het werk van een groot poëet alles poëzie kan zijn. Ik dank Sherman Alexie voor zijn werk, zijn publicist Robert Herson om dit mogelijk te maken en de Belgische uitgever van poëzie in Vlaanderen, Leo Peeraer, voor de prachtige reeks vertalingen. Sven contacteerde een vriend in de Verenigde Staten en vernam dat Sherman Alexie werkelijk een van de bekendste en meest gelauwerde dichters uit de Verenigde Staten is. Hij mocht de PEN/Faulkner Award ontvangen, de prijs van de vrije meningsuiting. Ik hoop dat hij nu ook in België en Nederland dezelfde bekendheid zal verwerven. Met veel dank aan iedereen. Annmarie

HET STILLE PAND

ANNMARIE SAUER

BIBLIOGRAFIE